Zanim zaczniemy...
Cieszymy się, że tu jesteś! Wiele osób czekało na ten artykuł, dlatego przygotowaliśmy go z myślą o tym, by w jak najprostszy sposób wyjaśnić poruszany temat i dostarczyć Ci wartościowych informacji.
W przygotowaniu treści wsparł nas Pan Filip Bartela, doświadczony radca prawny z firmy Tax Support Center Sp. z o.o., za co serdecznie mu dziękujemy.
Pamiętaj jednak, że ten materiał ma charakter wyłącznie informacyjny. Sytuacja każdego Twórcy może wyglądać inaczej, dlatego w razie wątpliwości najlepiej skonsultować swoje decyzje z doradcą podatkowym lub prawnikiem. Nie przedłużając dłużej, zapraszamy do lektury…
1. Jakie ogólne zasady dotyczące podatków od darowizn obowiązują w Polsce? Czy mógłby Pan wyjaśnić, jakie regulacje prawne mają tutaj zastosowanie?
Na początku myślę, że powinniśmy ustalić pewne ramy naszej rozmowy, mianowicie mówiąc o „mikro-darowiznach”, „wpłatach”, albo „donejtach” mamy na myśli środki pieniężne przekazywane dobrowolnie Twórcy internetowemu, który tworzy utwory (programy, materiały) dostępne dla każdego.
Zgodnie z ogólną zasadą środki pieniężne otrzymane tytułem darowizny są opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn. Darowizny podlegają opodatkowaniu dopiero wtedy, gdy – w odniesieniu do konkretnego darczyńcy – przekraczają próg kwotowy określony w przepisach. Próg jest zróżnicowany, w zależności od stopnia pokrewieństwa. Dla osób niespokrewnionych wynosi on 5.733 zł (w okresie pięcioletnim). Przysporzenia (czyli działania, które prowadzą do powstania korzyści majątkowej dla innego podmiotu) opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn nie podlegają już opodatkowaniu podatkiem dochodowym, także wtedy, gdy ze względu na ich niewielką wysokość nie trzeba zapłacić podatku od darowizn.
To, co jest istotne, to fakt, że nie każde przysporzenie może być uznane za darowiznę. Przysporzenia, które nie są darowizną podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
2. Jakie wartości podatkowe obowiązują w kontekście darowizn w zależności od grupy, do której przypisany jest darczyńca? Czy mógłby Pan przybliżyć, jak to wygląda w praktyce?
Wysokość podatku od spadków i darowizn zależy od stopnia pokrewieństwa lub powinowactwa z darczyńcą. Wyróżniamy trzy główne grupy podatkowe:
- I grupa podatkowa: obejmuje najbliższą rodzinę, np. rodziców, dziadków, dzieci, małżonka, rodzeństwo;
- II grupa podatkowa: bliskich krewnych i powinowatych, np. dzieci rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa,
- III grupa podatkowa: pozostałe osoby.
Dodatkowo istnieje „zerowa” grupa podatkowa, która obejmuje najbliższą rodzinę, np. małżonka, dzieci, wnuki, rodziców, dziadków, pasierba i rodzeństwo. Darowizny od osób należących do tej grupy, mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn nawet jeśli przekroczą kwotę wolną od podatku – ale pod warunkiem spełnienia warunków określonych w przepisach.
Każda grupa podatkowa ma też kwotę wolną, która nie wymaga zapłaty podatku, ani zgłoszenia. Wynosi on:
- 36 120 zł dla I grupy podatkowej,
- 27 090 zł dla II grupy podatkowej,
- 36 120 zł dla I grupy podatkowej,
- 27 090 zł dla II grupy podatkowej,
- 5 733 zł dla III grupy podatkowej. Kwotę wolną ustala się indywidualnie w stosunku do każdego darczyńcy.
3. W ostatnim czasie pojawiła się nowa interpretacja przepisów dotyczących darowizn. Czy mógłby Pan przybliżyć, na czym polegają te zmiany i jak mogą one wpłynąć na twórców internetowych przyjmujących mikro-darowizny?
Na wstępie chciałbym podkreślić, że ostatnie stanowisko organów podatkowych nie dotyczy wszystkich wpłat, ale tylko tych, które są anonimowe. Będąc precyzyjnym, chodzi o przysporzenia od osób, których tożsamości nie można ustalić.
W poprzednich latach, organy podatkowe zgadzały się na to, aby otrzymywane wpłaty anonimowe były rozliczane jako darowizny. Wpłaty te zazwyczaj były drobne, rzędu kilku-, kilkudziesięciu- złotych i jako nieprzekraczające kwoty progowej (5.733 zł) nie wymagały zapłaty podatku.
Obecna zmiana podejścia organów do wpłat anonimowych polega na przyjęciu stanowiska, że wpłaty w istocie nie są darowizną w rozumieniu kodeksu cywilnego i przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Konsekwencją takiego podejścia jest założenie, że otrzymywane wpłaty powinny być rozliczane według ustawy o podatku dochodowym (ustawy o PIT).
Przykład: Twórca internetowy otrzymał trzy anonimowe wpłaty wynoszące odpowiednio 10.000, 1.000 i 100 zł.
- Gdybyśmy traktowali te wpłaty jako darowizny, to tylko pierwsza z nich podlegałaby opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn w części jakiej przekracza 5.733 zł. Zatem (10.000 – 5.733) 12% = 4.267 zł 12% = 512 zł.
- Obecnie wpłaty te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych: są one sumowane i zwiększają kwotę przychodów, którą Twórca opodatkowuje podatkiem PIT.
Warto w tym miejscu podkreślić, że w tej sprawie nie wypowiedziały się jeszcze sądy administracyjne, a to ich stanowisko będzie kluczowe dla ukształtowania długoterminowej praktyki.
4. Jakie to ma konsekwencje dla Twórców? Jak opodatkować wpłaty anonimowe?
Twórca powinien otrzymywane wpłaty dzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich to wpłaty, które są dokonywane przez osoby, których tożsamość może ustalić – i te wpłaty są rozliczane według przepisów o podatku od spadków i darowizn. Pozostałe wpłaty będą podlegać, zgodnie z interpretacją zaprezentowaną przez organy podatkowe, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W kolejnym kroku trzeba ustalić, czy są one otrzymywane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, czy też stanowią tzw. przychody z innych źródeł przychodów – dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej.
Gdy wpłaty nie są związane z działalnością gospodarczą, to Twórca będzie zobowiązany, aby wpłaty anonimowe rozliczyć po zakończeniu roku kalendarzowego w deklaracji podatkowej. W tej sytuacji wpłaty anonimowe łączą się z innymi dochodami podatnika rozliczanymi według skali podatkowej (np. przychody ze stosunku pracy, umowy zlecenie zawarte poza prowadzoną działalnością gospodarczą). Po zsumowaniu dochodów z różnych źródeł i dokonaniu ewentualnych odliczeń od podstawy opodatkowania, dochody są opodatkowane według skali podatkowej (12%/32%).
5. Co powinien zrobić Twórca internetowy, jeśli otrzyma darowiznę, która przekracza obowiązujące limity od jednej osoby? Jakie są konkretne kroki, które należy podjąć w takiej sytuacji? Kiedy dokładnie darowizny powinny być zgłaszane do Urzędu Skarbowego? Czy istnieje określony próg, po przekroczeniu którego Twórca musi podjąć dodatkowe działania?
Twórca internetowy, który otrzymuje darowiznę powinien po pierwsze sprawdzić, czy jest w stanie ustalić tożsamość darczyńcy. Jeśli tak, to otrzymaną wpłatę powinien ująć w ewidencji – nazwijmy ją na cele naszej rozmowy ewidencją wpłat. Z ewidencji wpłat powinny wynikać co najmniej następujące dane: tożsamość darczyńcy, data wpłaty, kwota otrzymanej wpłaty.
Ewidencja darowizn powinna być prowadzona na bieżąco, tak aby wiedzieć w którym momencie wartość wpłat od danej (konkretnej) osoby przekroczyła kwotę wolną od podatku. Gdy wpłaty od jednej osoby przekroczą kwotę wolną konieczne jest złożenie deklaracji podatkowej oraz zapłata podatku w ciągu 14 dni od otrzymania wpłaty.
Każda kolejna wpłata od tej osoby ponad kwotę wolną ustalaną dla okresu pięcioletniego będzie wiązać się z obowiązkiem zapłaty podatku. Przekroczenie kwoty wolnej od podatku w odniesieniu do jednej osoby nie ma wpływu na rozliczenia darowizn od innych osób.
6. Czy prowadzenie ewidencji jest obowiązkowe?
Prowadzenie ewidencji wpłat nie jest wprost wymagane przez prawo. Trudno sobie wyobrazić, aby poprawnie wykonać obowiązki bez takiej ewidencji, biorąc pod uwagę fakt, że wykonując obowiązki trzeba odnieść się do darowizn w podziale na poszczególnych darczyńców, z uwzględnieniem okresu 5-letniego, jak również ze względu na krótki czas na złożenie deklaracji podatkowej i zapłatę podatku.
Poza ewidencją, Twórca internetowy powinien przechowywać też dokumenty, z których będzie wynikać tożsamość darczyńców oraz wpłacane przez nich kwoty (korespondencje mailowe, etc.).
Co więcej, jeśli ewidencja oraz dokumentacja nie jest prowadzona na bieżąco, to po czasie może okazać się, że nie może być uzupełniona np. z uwagi na usunięcie danych o darczyńcach przechowywanych przez serwis internetowy, przez który Twórca udostępniał swoje treści. Brak stosowanych dokumentów i ewidencji zapewne skutkować będzie tym, że urząd uzna te wpłaty za anonimowe, a następnie opodatkuje je podatkiem dochodowym.
7. Czy mógłby Pan wyjaśnić różnicę między przychodem z darowizny a przychodem ze sprzedaży dóbr lub usług? Jak te różne formy przychodów są traktowane podatkowo?
Podstawową różnicą jest to, że darowizna w odróżnieniu od umów sprzedaży lub umów o świadczenie usług jest świadczeniem jednostronnie zobowiązującym. To znaczy, że z dokonaniem wpłaty przez darczyńcę nie wiąże się obowiązek po stronie Twórcy internetowego. Natomiast w przypadku umów sprzedaży, w zamian za zapłatę ceny przez kupującego, sprzedawca zobowiązuje się przenieść rzecz na kupującego – każda ze stron zobowiązana jest zatem do dokonania świadczenia.
Taka ogólna reguła wydaje się jasna. W praktyce jednak nie jest to proste. Przykładowo, np. udostępnienie dodatkowych materiałów dla osób, które dokonały wpłaty dla Twórcy mogłoby przemawiać za tym, że w danym przypadku nie mamy do czynienia z darowizną. Do każdego przypadku trzeba podchodzić indywidualnie.
8. Jak podatek od darowizn wypada w porównaniu z innymi formami opodatkowania dochodów, które osiągają influencerzy? Czy darowizny są bardziej opłacalne podatkowo niż, na przykład, przychody z reklam czy współprac z markami?
Rozliczenie wpłat od osób trzecich według przepisów o podatku od spadków i darowizn może wypadać korzystnie dla osób, które tworzą dla szerokiego, otwartego grona odbiorców. Przez to, że kwota wolna od podatku jest ustalana indywidualnie dla każdego darczyńcy, to większość wpłat w istocie nie będzie wiązać się ani z koniecznością zapłaty podatku, ani nawet zgłoszenia darowizny. Niemniej, Twórcy będą musieli poświęcić swój czas na prowadzenie ewidencji wpłat oraz gromadzenie dokumentów, które potwierdzają tożsamość twórców.
Kluczowym problemem praktycznym, z jakim mogą się spotkać Twórcy, to dokonanie identyfikacji darczyńców.
Z kolei wpłaty, które są otrzymywane od osób, których tożsamości nie można ustalić, podlegają opodatkowaniu wg tzw. skali podatkowej, o czym wspomniałem już wyżej.
Natomiast przychody z reklam, czy też z innego rodzaju współpracy mogą równolegle generować przychody dla danego Twórcy internetowego i będą rozliczane odpowiednio do tytułu, z którego otrzymano przysporzenie.
9. Czy rozliczanie darowizn wygląda inaczej w przypadku osób fizycznych, jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG) lub firm i organizacji? Jakie są kluczowe różnice?
W przypadku osób fizycznych otrzymanie darowizny od konkretnej osoby, której tożsamość można ustalić jest rozliczane według przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Obdarowanym jest osoba fizyczna (Twórca). W tym kontekście zaznaczamy jednak, że – szczególnie w odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą – trzeba z pewną ostrożnością spoglądać w przyszłość. Nie możemy bowiem wykluczyć, że z czasem również wpłaty dokonywane przez osoby, których tożsamość jest znana, zaczną być odmiennie niż dotychczas kwalifikowane przez organy podatkowe. W celu zabezpieczenia się przed takim ryzykiem warto rozważyć wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.
Natomiast wpłaty dokonywane przez osoby anonimowe, podlegają u osób fizycznych rozliczeniu w ramach źródła przychodu, do którego zakwalifikowane są te przychody.
Rozliczenie wpłat dokonywanych na rzecz organizacji jest odmienne. Przykładowo, jeśli odbiorcą wpłaty będzie podatnik CIT (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka komandytowa), to wszystkie wpłaty dokonywane anonimowo i nieanonimowo zawsze będą zwiększać kwotę dochodu tego podatnika. Z kolei wpłaty dokonane na rzecz spółki jawnej transparentnej podatkowo będą rozliczane u jej wspólnika jako przychód z działalności gospodarczej.
10. Na zakończenie, jakie trzy najważniejsze porady ma Pan dla twórców internetowych, którzy chcą w pełni legalnie i optymalnie rozliczać się z darowizn?
Moim zdaniem Twórcy powinni zwrócić uwagę na następujące kwestie:
- prowadzenie na bieżąco stosownych ewidencji i dokumentacji – brak podejmowania czynności z uwagi na wcześniej wspomniane ryzyko możliwości braku dostępu do odpowiednich danych może prowadzić do zmiany kwalifikacji tych dochodów;
- prowadzenie efektywnej komunikacji z osobami wspierającymi Twórcę – tak aby zachęcić je do podawania swojej tożsamości przy dokonywaniu wpłat;
- śledzenie na bieżąco artykułów prasowych dotyczących zasad opodatkowania działalności Twórczej – trudno bowiem przewidzieć jakie ostatecznie ukształtuje się podejście organów podatkowych, co do otrzymywanych wpłat. Rozwiązaniem ograniczającym ryzyko podatkowe jest wystąpienie do organów podatkowych z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.
Dziękujemy, za dotarcie do końca tego artykułu! Mamy nadzieję, że tak ważny temat jakim są kwestie podatkowe został opisany w sposób wyczerpujący i rozwiały Twoje wątpliwości.
InfoBox: Już teraz możesz w łatwy sposób kontrolować swoje wpłaty, pobierając z zakładki “Kontakty” listę wspierających która sumuje wsparcia od jednego wspierającego. W ten sposób będziesz realizował obowiązek ewidencjonowania wpłat. Pamiętaj aby regularnie sprawdzać czy wsparcia nie zbliżają się do limitów! Jeszcze raz chcemy też serdecznie podziękować Panu Filipowi Barteli, naszemu zaufanemu radcy prawnemu, za jego cenną ekspertyzę i wsparcie w przygotowaniu tego materiału. Dzięki niemu mogliśmy przedstawić temat w możliwie najbardziej praktyczny i rzetelny sposób.
Jeśli masz jeszcze jakieś pytania lub coś pozostaje niejasne, zachęcamy do skonsultowania swojej sytuacji z profesjonalistą – to zawsze najlepsze rozwiązanie.
Dane do zaufanego kancelarii doradztwa podatkowego: Tax Support Center Sp. z o.o. Spółka Doradztwa Podatkowego ul. Januszowicka 5/205 53-135 Wrocław www.taxsupportcenter.pl
Dziękujemy, że jesteś z nami, i zapraszamy do śledzenia naszych kolejnych artykułów! 😊